Por unė jam njė njeri
i varfėr. Papritmas mu kujtua thėnia se majmunėt gjithmonė imitojnė, kėshtu
qė unė e hjeka kapelėn nė mėnyrė qė tė gjithė ata ta shohin; tė gjithė ata
hjekėn kapelat e tyre. Mandej unė e hedha kapelėn time larg; edhe ata i
hedhėn kapelat e tyre larg. Unė i mblodha kapelat dhe shkova nė treg. Kėshtu
qė vetėm kėtė mbaje mend nėse ndodhė diēka e ngjashme, hjeke kapelėn tėnd
dhe hedhe tė gjithė ata do ti hedhin kapelat e tyre.
I biri ishte nė njė
mėnyrė i ngazėllyer pėr tė pushuar nėn pemėn e njėjtė dhe tė shoh se ēfarė
do tė ndodhė. Ai gjeti pemėn - ajo ishte e bukur dhe ishte me hije tė madhe,
dhe djaloshi pa qindra majmunė tė ulur nė tė. Atė e zuri gjumi, ra pėr tė
fjetur, dhe pikėrisht i ngjau ajo qė i kishte ndodhur babait tė tij. Ēanta
ishte bosh, ai shikoi lartė dhe majmunėt dukeshin shumė tė lumtur, shumė
krenarė, tė gjithė Gandianist. Por ai nuk u mėrzit sepse e dinte
mjeshtėrinė. Kėshtu qė e hjeku kapelėn dhe e hodhi, por pėr befasinė e tij
tė madhe, njė majmun zbriti poshtė dhe e mori kapelėn e hedhur, prapė u
ngjitė nė pemė dhe vuri kapelėn nė kokėn e tij! Tė gjithė ata u kėnaqen,
sepse vetėm ky majmun kishte munguar; njė kapelė kishte munguar.
Kėta duhet tė kenė
qenė brezi i dytė i majmunėve, ndoshta brezi i vjetėr i ka mėsuar se nėse
ndodhė ndonjėherė: mos i hidhni kapelat tuaja, por merreni kapelėn e hedhur
nga tregtari. Ne kemi qenė budallenj njė herė me qenė budalla ėshtė nė
rregull; dy herė me qenė budalla ėshtė e pafalshme.
Djali dukej i
tronditur ēfarė tė bėhet? Ai u kthye nė shtėpi dhe i tregoi babait tė tij.
Babai i tha: Unė e dija se majmunėt janė shumė mė tė aftė pėr tė mėsuar se
sa njerėzit. Ky ėshtė brezi i dytė i tyre dhe kėta kanė mbajtur nė mend. E
unė tė tregova nė mėnyrė shumė tė saktė, ti nuk duhet ta hedhėsh aq shpejtė.
Sė pari ti duhet ta heqėsh kapelėn dhe tė shikosh se a po e heqin edhe ata;
atėherė tė paktėn ke mundur ta ruash njė kapelė. Ti madje e ke humbur edhe
atė.
Ekzistenca ėshtė
gazmore. Ēdo gjė nė tė ėshtė nė gjendje shpirtėrore vallėzimi, ju duhet
vetėm tė jeni nė gjendje tė njėjtė pėr tė kuptuar kėtė.
Mua nuk mė vjen keq
pėr vdekjen e J.Krishnamurtit, pėr tė ska pas mė se ēfarė tė arrij. Mua mė
vjen keq qė mėsimet e tij nuk e kanė arrit zemrėn e njeriut sepse ishin
shumė tė thata, pa lėng, pa humor, pa qeshje.
Por ju do tė
befasoheni kur ta mėsoni se ēdo gjė qė ai thoshte ishte kundėr
religjionit, kundėr politikės, kundėr status quo-s, ishte kundėr tėrė tė
kaluarės, akoma askush nuk e ka dėnuar atė pėr arsyen e thjesht se ai ishte
i paefektshėm. Nuk kishte kurrfarė arsye tė merret ai parasysh. Nė Indi ai e
kishte shprehi ti vizitonte vetėm tre vende Delhi, Bombej dhe Madras. Dhe
kjo ishte nė tė njėjtėn mėnyrė e gjithė bota... disa qytete tė mėdha, dhe tė
njėjtit njerėz vit pas viti e dėgjonin atė duke thėnė tė njėjtat gjėra, dhe
asgjė nuk ka ndryshuar nė kėta njerėz,
sepse asgjė nuk arriti nė zemrat e
tyre. Ajo ka mbetur
vetėm
intelekt.
Ata mund tė
argumentojnė, ata mund tė argumentojnė shumė mirė. E njoh njė njeri, Dada Darmadikari ai ėshtė njė pasues i njohur i Gandit, shok i Gandit dhe shok
i J.Krishnamurit. Ai nuk beson nė Zot, ai nuk besonte nė asnjė traditė. Ai
shfrytėzoi rastin tė vijė tė mė vizitonte. Unė i thashė: Mosbesimi nė Zot
nuk mjafton; besimi nė Zot apo mosbesimi nė Zot, tė dyja janė tė fokusuara
nė Zot. Unė nuk mund tė them se unė nuk besoj nė Zot - si mund tė mos besoj
nė diēka qė nuk ekziston? Besimtari apo jo besimtari, tė dyja janė
irelevante kur diēka ėshtė ekzistenciale. Por ai ishte aq shumė i dhėnė pas
Krishnamurtit.
Unė i thashė: Njė
ditė njė mundėsi mund tė vijė dhe unė do tė jem nė gjendje tė ta potencoj
atė, se ky besim ėshtė vetėm reagim. Kjo nuk e largon Zotin, kjo thjesht e
vendos mosbesimi nė vend tė besimit, por Zoti mbetet nė tė njėjtin vend.
Djali i tij ėshtė i
noter gjeneral i gjykatės sė lartė. Njė ditė ai erdhi shumė i shqetėsuar dhe
kėrkoi nga unė pėr tė ardhur menjėherė: Babai im po vdes. Ai kishte njė
sulm tė rėndė nė zemėr, dhe mjekėt janė tė shqetėsuar se ai mund tė ketė njė
tjetėr sulm nė zemėr dhe kjo do tė jetė e vėshtirė pėr tė shpėtuar atė.
Ndoshta ai do tė jetė i lumtur tė shoh ty. Ai gjithmonė flet vetėm pėr ju
ose pėr J. Krishnamurti.
Unė shkova nė shtėpinė
e tij, ai pushonte nė njė dhomė tė errėt dhe unė hyra ngadalė. Unė i thashė
djalit tė tij le ta njoftoj se unė kam ardhur. Ai pėrsėriste: Hare Krishna,
Hare Rama, Hare Krishna, Hare Rama shumė i heshtur, gati pėshpėriste. Por
unė e shqetėsova kur i thashė: A e ke harruar J. Krishnamurtin? A mė ke
harruar mua? Pse po thua Hare Krishna, Hare Rama
!
Ai tha: Kėtė herė mos
mė shqetėso. Kush e di, Zoti mund tė jetė njė realitet. Dhe vetėm tė
pėrsėritet disa herė para vdekjes
kėtu ska kurrfarė tė keqe. Nėse ai ėshtė
aty unė mund tė them: Mė kujtoheni ju. Nėse ai nuk ėshtė aty, nuk ka asnjė
tė keqe, vetėm mė lejo tė pėrsėris atė - nuk ka argument nė kėtė moment. Unė
po vdes.
Unė i thashė: Kjo
ėshtė ajo qė e bėnė shumė urgjente pėr tė parandaluar ty tė bėsh ndonjė gjė
tė marrė! Kjo ėshtė kundėr tėrė jetės sate. Ai tash ėshtė tetėdhjetė vjeē.
Ai e ka pasuar Krishnamurtin pėr pesėdhjetė vite, ka qenė nė kontakt pėr
njėzet vite me mua, dhe nė momentin e fundit i tėrė plehu intelektual u
zhduk dhe u shfaqen pėrsėri mėsimet e vjetra. Kjo ishte ajo qė prindėrit ia
kishin mėsuar nė fėmijėri, Hare Krishna, Hare Rama; sepse Hindusėt besojnė
se nė kėtė epokė tė errėt tė njerėzimit vetėm emri i Perėndisė mund tju
shpėtoj. Emri i Perėndisė ėshtė si njė anije, ju thjesht udhėtoni nė barkė
dhe ai do tju ēoj nė anėn tjetėr tė ekzistencės, nė botėn shpirtėrore.
Ai bėri mė mirė, ai
nuk vdiq. Dhe kur thuajse i tėri u shėndosh, unė e pyeta pėr atė ditė. Ai
tha: Harroj tė gjitha nė lidhje me tė. Nuk ka Zot. Unė nuk besoj nė Zot.
Unė i thashė: Prapė,
sepse tash vdekja nuk ėshtė aq afėr? Atė ditė ti nuk ishe i gatshėm tė
diskutojmė rreth saj. Ti madje e argumentoje: Nė kėtė moment, mė lejo tė
pėrsėrisė mantrėn e cila do tė mė shpėtoj. Unė i thashė: I tėrė bėrlloku
yt intelektual ėshtė i kotė. Ai nuk ka mbėrri tek zemra jote; ai nuk tė ka
dhėnė kurrfarė transformimi.
Krishnamurti ka
dėshtuar sepse nuk ka mund ta prek zemrėn e njeriut, ai ka mund ta arrij
vetėm kokėn e njeriut. Zemra ka nevojė pėr disa qasje tė ndryshme. Kjo ėshtė
ajo qė unė kam qenė i ndryshėm nga ai tėrė jetėn time: derisa nuk arrihet
zemra e njeriut, ju mund tė vazhdoni tė pėrsėritni fjalė tė bukura si
papagall ato nuk do tė thonė asgjė. Krejt ēfarė ka thėnė Krishnamurti
ėshtė e vėrtetė, por ai nuk mund tė arrijė ta bėjė kėtė nė zemrėn tuaj. Me
fjalė tė tjera, ajo qė unė jam duke thėnė ėshtė se J. Krishnamurti ishte njė
filozof i madh, por ai nuk mund tė bėhet njė mjeshtėr. Ai nuk mund ti
ndihmojė njerėzit, ti pėrgatisė njerėzit pėr njė jetė tė re, njė orientim
tė ri.
Por unė ende e dua,
sepse nė mesin e filozofėve ai i afrohet mė sė afėrti rrugės mistike tė
jetės. Ai vetė e largoi rrugėn mistike, anashkaloi atė, dhe kjo ėshtė
arsyeja pėr dėshtimin e tij. Por ai ėshtė i vetmi nė mesin e mendimtarėve
modern bashkėkohor qė u afrua shumė afėr, thuajse nė vijėn e kufirit tė
misticizmit, dhe u ndal aty. Ndoshta ai ka frikė se nė qoftė se ai flet pėr
misticizėm njerėzit do tė fillojnė tė mendojnė pėr modelet e vjetra,
traditat e vjetra, filozofi e vjetėr tė misticizmit. Kjo frikė e pengon atė
tė hy. Por kjo frikė edhe njerėzit e tjerė i ndalon tė hyjnė nė misteret e
jetės.
Unė kam takuar me
mijėra nxėnės tė Krishnamurtit sepse ēdokush qė ka qenė i interesuar pėr
Krishnamurtin, herėt a vonė, ėshtė detyruar tė gjej rrugėn drejt meje, sepse
kur Krishnamurti i lė ata, unė mund ti marrė ata pėr dore dhe ti ēoj nė
vendin e shenjtė mė tė thellė tė sė vėrtetės. Ju mund tė thoni lidhja ime me
Krishnamurtin ėshtė se Krishnamurti ka pėrgatitur terrenin pėr mua. Ai i ka
pėrgatitur njerėzit intelektualisht pėr mua; tash ėshtė puna ime pėr ti
ēuar kėta njerėz mė thellė se sa intelekti, pėr nė zemėr; dhe mė thellė se
nė zemėr, pėr nė qenie. Puna jonė ėshtė njė. Krishnamurti ka vdekur, por
puna e tij nuk do tė vdes derisa nuk vdes unė. Puna e tij do tė vazhdojė.
Pyetja e dytė
Shtypshkronja
ėshtė zbuluar nga njerėz tė ndryshėm nė vende tė ndryshme pothuajse nė tė
njėjtėn kohė. A do tė ndodhė e njėjta me vetėdijen? Sa mė shumė qė njerėzit
tė bėhen tė vetėdijshėm, a do tė ketė njė shpėrthim nė botė? A ėshtė
vetėdija kontaminuese?
Po. Ajo ėshtė
kontaminuese, dhe kjo do tė ndodhė pikėrisht nė tė njėjtėn mėnyrė, disa
individė do ta shqyrtojnė atė dhe pastaj ajo do tė bėhet njė zjarr. Nuk ka
asnjė mėnyrė pėr ta parandaluar kėtė.
Ky ėshtė njė fakt i
njohur, jo vetėm pėr shtypshkronja, por edhe pėr zbulimet e tjera ....
Shtypshkronja u zbulua nė vende tė ndryshme tė palidhur me njėra-tjetrėn,
pothuajse nė tė njėjtėn kohė. Kjo ėshtė njė dukuri e ēuditshme. Si e bėn atė
tė ndodhė? Diēka e padukshme duket tė jetė se kalon pėrreth.
Albert Ajnshtajnin e
kishin pyetur: Po mos ta kishit zbuluar ju teorinė e relativitetit, ēfarė
mendoni a do tė ishte zbuluar ndonjėherė apo jo?
Albert Ajnshtajni
qeshi. Ai tha: Mė sė shumti, vetėm brenda dy vitesh dikush tjetėr do ta
kishte zbuluar. Dhe ai tha: Unė po them pėr dy vjet mė sė GJATI. Kjo ka
mund tė ndodhė brenda dy javėsh. Sepse vetėdija njerėzore kishte arrit nė
pikėn kur ky zbulim do tė ndodhte; se kush e zbulon nuk ėshtė aq me rėndėsi.
Vetėdija njerėzore nuk
ėshtė ēėshtje e ishujve tė vetmuar, por ėshtė njė kontinent i madh, nė kėtė
mėnyrė i gjithė kontinenti vibron me tė njėjtin ritėm. Kjo ėshtė zbuluar me
zbulimet e tjera gjithashtu. Ēdo gjė qė ėshtė zbuluar nė Bashkimin Sovjetik
ėshtė mbajtur sekret, por nė gjithė botėn shkencėtarė e tjerė kanė filluar
zbulimin e saj, pa asnjė informacion nga shkencėtarėt sovjetikė. Dhe ēdo gjė
qė ėshtė zbuluar nga Amerika ėshtė mbajtur e fshehtė, por nė njė farė mėnyre
misterioze shkencėtarėt sovjetik kanė zbuluar pėr brenda disa javėsh- jo mė
shumė se kaq.
Vetėdija njerėzore
ėshtė njė tėrėsi; ēdo gjė qė ndodhė nė njė vend krijon njė vibrim subtil i
cili lėvizė gjithandej. Kudo qė dikush ėshtė i aftė ta kap atė, ai menjėherė
e kapė atė.
Kėshtu qė ka gjėra qė
nuk mund tė mbahen sekret. Pėr shembull, ndritja nuk mund tė mbahet e
fshehtė, nuk ka asnjė mėnyrė pėr ta mbajtur atė tė fshehtė. Meditimi nuk
mund tė mbahet sekret. Kjo nuk ėshtė nė duart tuaja, kjo po ndodh thellė nė
vetėdijen tuaj - dhe ēdo vetėdije tjetėr rreth jush do tė jetė e prekur nga
kjo.
Ju do ta shihni kėtė
nė sfera tė ndryshme. Pėr shembull, kur Gautam Buda u paraqitė nė Indi, Lao
Ce, Ēuang Ce, Konfucie u paraqitėn nė Kinė. Sokrati, Platoni, Pitagora u
paraqitėn nė Greqi nė tė njėjtėn kohė, me zjarr tė njėjtė, me tė vėrtetėn
e njėjtė. Dhe nuk kishte kurrfarė komunikimi madje edhe Himalajet, malet
mė tė larta nė mes tė Kinės dhe Indisė, nuk ishin nė gjendje tė parandalojnė
kėtė. Ēfarė ndodhi me Lao Ce dhe Ēuang Ce pėr tė kaluar, pėr tė vazhduar mė
tutje.
Nėse ju shikoni nė
kohėn para revolucionit komunist nė Rusin sovjetike, ajo ka prodhuar
novelist me kualitetin mė tė lartė, mė kreativ. Dhe jo vetėm njė,
Dostojevski, Tolstoj, Ēehov, Gorki. Turgenev, tė gjithė majet e Himalajeve,
secili mė i mirė se tjetri. Edhe pas shtatėdhjetė ose tetėdhjetė vjet ne
nuk kemi qenė nė gjendje pėr tė prodhuar ndonjė gjė tė krahasueshme me
Dostojevskin. Por vetėm brenda njė periudhe tė vogėl, nė njė vend tė vogėl,
kėta njerėz u shfaqėn: vetėdija ėshtė kontaminuese.
Dhe pas revolucionit
sovjetik, asnjė njeri i vetėm pėr shtatėdhjetė vjet nuk ka qenė nė gjendje
tė prodhoj edhe njė jehonė tė largėt nga Maksim Gorki apo Turgenev. Diēka nė
vetėdijen ka vdekur, pėr shkak se komunizmit mohoi se njeriu ka shpirt.
Ėshtė ndaluar vetėm ideja e vetėdijes. Nuk ka poet, nuk ka romansier tė
madh, nuk ka piktor tė madh, nuk ka aktor tė madh, nuk ka skulptor tė madh
... Tė gjithė ata janė zhdukur - dhe para revolucionit Rusia ka prodhuar
njerėz tė kalibrit mė tė lartė botėror.
Po kjo do tė ndodhė:
nė njė kohė disa njerėz shpėrthejnė nė dritė dhe aty do tė ketė flakė, dhe
zjarri do tė pėrhapet si zjarr i tėrbuar. Dhe kjo ėshtė e vetmja shpresė pėr
njerėzimin: se i tėrė njerėzimi vjen deri tek e vetėdijshmja, nė kėtė mėnyrė
njerėzit do tė bėhen aq tė vetėdijshėm saqė askush nuk do tė mund ti
mashtroj ata me asnjė veprim tė marrė.
Dhe lufta ėshtė veprimi
mė i marrė nga tė gjitha.
Vazhdon...
(1)
(3)
(4)
(5)
(6)
|