Pyetja e pestė
A po talleni nė
perėndim nė tė njėjtėn mėnyrė siē talleshin gurut tradicional nė indi?
Unė kudo do tė tallem
me gurut tradicional, sepse unė jam kundėr mendjes tradicionale.
Mendja tradicionale
ėshtė bllokimi mė i madh i pėrparimit - dhe gurut tradicional janė rojet e
mendjes tradicionale, ata mbrojnė atė.
Papa i kishte thėnė
Galileut: Ju duhet ta ndryshoni librin tuaj i cili thotė se toka sillet
rreth diellit, sepse Bibla thotė se dielli shkon rreth tokės, dhe Bibla nuk
mund tė jetė e pavėrtetė.
Galileo, nė moshėn
shtatėdhjetė e pesė vjeē, i sėmurė, gati se po vdiste - por ai duhet tė ketė
pasur njė sens tė madh humori i thotė: Unė jam plotėsisht i gatshėm,
por, i nderuar, mua mė duhet tju kujtoj se edhe nė qoftė se e ndryshoj
fjalinė time, toka do tė vazhdojė tė sillet rreth diellit. Kjo nuk do tė
merr ndonjė notė tė dobėt nga libri im, sepse nuk e ka lexuar.
Ai e ndryshoi fjalinė,
dhe nė fusnotė ka shkruar: Kjo nuk ka rėndėsi. Unė jam njė i krishterė
dhe unė besoj nė Bibėl dhe unė besoj nė Papėn, kėshtu qė unė po e ndryshoj
deklaratė. Por kjo nuk do tė ndryshojė asgjė. Toka ende shkon rreth
diellit.
Kudo gurut tradicional
janė kundėr pėrparimit. Arsyeja ėshtė se ēdo deklaratė progresive, ēdo
zbulim i ri ėshtė sfidė pėr shkrimet e tyre tė shenjta. Dhe problemi ėshtė,
njėjtė nė qoftė se njė gjė nė shkrimet e tyre - tė cilat ata e quajnė tė
shenjtė, ėshtė shkruar nga vetė Zoti ėshtė gabim, kjo krijon problem tė
madh. Kjo do tė thotė se Zoti mund tė shkruan gjėra tė gabuara. Kjo
gjithashtu do tė thotė se nė qoftė se njė deklaratė ėshtė e gabuar, ndoshta
deklaratat e tjera mund gjithashtu tė jenė tė gabuar. Kjo krijon dyshime -
dhe priftėrinjtė tradicional varen nga besimi: ēdo dyshim ėshtė i
rrezikshėm. Dhe tė gjitha pėrparimet varen nga dyshimet, e gjithė shkenca
varet nga dyshimi.
Kėshtu qė nuk ka vend
takimi mes dyshimit dhe besimit. Unė jam i pafuqishėm, por unė duhet tė them
tė vėrtetėn ashtu siē ėshtė. Edhe nėse ajo shkon kundėr traditave apo kundėr
guruve tradicional, unė nuk brengosem pėr kėtė.
Pėrkushtim ime ėshtė
drejt sė vėrtetės, jo ndaj ndonjė BIBLE apo ndonjė Kurani apo ndonjė Vede.
Unė kam shikuar nėpėr tė gjitha kėto shkrimet e shenjta fetare. Ato janė tė
stėrmbushura me marrėzira dhe nė fund gjithēka qė nė to dėshmohet ėshtė
gabim; nuk ka asnjė gjė tė vetme nė shkrimet tuaja tė shenjta qė do tė
mbetet e saktė, pėr njė arsye tė thjeshtė se njerėzit qė kanė shkruajtur nuk
kishin asnjė ide tė shkencės, nuk kishin asnjė ide se ēfarė do tė ndodhė nė
tė ardhmen.
Edhe njerėzit si
Aristoteli, pėr tė cilin mendohet se ėshtė baba i logjikės perėndimore,
shkruan nė librin e tij se femrat kanė dhėmbė mė pak se meshkujt. Ai kishte
pasur dy gra ... Ai ka mund tė kėrkojė nga gruaja numėr njė apo gruaja numėr
dy - cilado qė ka qenė mė pak e tmerrshme - tė hapė gojėn e saj, dhe ti
numėrojė vetėm dhėmbėt e saj. Por shpirti shumė shkencorė ka munguar. Dhe
babai i logjikės shkruan vendim qė gratė kanė mė pak dhėmbė.
Ajo ishte marrė si njė
ēėshtje e vėrtetė qė gratė nuk mund tė kenė asgjė tė barabartė me burrat,
kėshtu qė padyshim se ato duhet tė kenė dhėmbė mė pak se meshkujt - nuk ka
nevojė edhe pėr numėrimin. Tani, unė jam i befasuar: pėr dy mijė vjet askush
nuk ka provuar! - Ndoshta unė jam njeriu i parė qė ka provuar, pyetur disa
gra: Ju lutem mė lejoni tjua numėroj dhėmbėt.
Ato mė thoni: Pse?
E unė iu thoja:
Shikoni nė kėtė libėr
Edhe unė jam edhe mė i befasuar qė gratė nuk i kanė
numėruar, tė paktėn ato ishte dashur ti numėrojnė, dhe ta kundėrshtojnė
Aristotelin: Ēfarė ju shkruani ėshtė e pakuptimtė.
Por me mijėra vjet
para Aristotelit kjo ėshtė besuar, me mijėra vjet mė pas kėsaj i besohet.
Dhe nė tė gjitha, tė ashtu-quajtura shkrime tė shenjta, tuaja do tė
dėshmohen se janė plehra.
Unė nuk dua ta lėndoj
askėnd, por unė nuk mund tė jem vetėm i sjellshėm - sepse kjo mirėsjellje do
tė thotė hipokrizi dhe asgjė tjetėr.
Unė kam pėr tė thėnė
tė vėrtetėn pikėrisht ashtu siē ėshtė.
Pyetja e gjashtė
Mendoni se mėsimet
tuaja do tė jetojnė mė gjatė se ju?
Kush po brengoset?
Pyetja e shtatė
Pėr kė mendoni se
ėshtė filozofi mė i madh perėndimor?
Fridrih Niēe. Kjo do
tju befasoj, por Fridrih Niēe ėshtė filozofi mė i keqkuptuar
dhe ai ishte
mė i keqkuptuar sepse Adolf Hitleri e kishte pranuar atė si mėsues tė tij.
Ai nuk ishte njė
fashist. Nuk ka filozof tjetėr nė Perėndim qė kishte njė njohuri tė tillė tė
thellė nė gjėrat. Dhe pikėpamja e tij ishte aq multidimensionale sa ai nuk
mund tė shkruante nė mėnyrė tė zakonshėm traktatet filozofike qė shkruhen.
Ai shkroi nė parime, sepse ai kishte aq shumė pėr tė shkruar sa qė ai mund
tė shkruante vetėm nė formė tė kondesuar. Kjo u bė njė nga arsyet pėr atė
keqkuptim.
Tani ka njė ringjallje
tė interesimit pėr Nietzsche (Niēen). Dhe unė isha duke shpresuar se do tė
ketė njė ringjallje, pėr shkak se njė filozof tė madh, gjasa ėshtė mė e
madhe qė bashkėkohėsit e tij nuk do tė kuptojnė atė. Kjo do tė marrė tė
paktėn njėqind vjet pėr njerėzit qė ta kuptojnė atė, njė gjeni ėshtė
gjithmonė njė qind vjet para kohės sė tij. Tani ka njė ringjallje, njerėzit
janė duke e lexuar Fridrih Niēen pėrsėri dhe gjejnė dritė tė re, vizion tė
ri, njohuri tė reja.
Ka pasur shumė
filozofė nė Perėndim, por pėr shkak se ju jeni duke kėrkuar nga unė vetėm
njė emėr, unė nuk pata asnjė zgjidhje tjetėr pėrveē Fridrih Niēes.
Pyetja e tetė
Pse zgjodhėt tė vini
nė Kretė? A jeni entuziast i Kazantzakis?
Jo Kazantzakis
por unė
jam i dashuruar nė Zorba. Kjo ėshtė njė tragjedi tė cilėn Kazantzakis nuk do
tė mund ta jetonte jetėn qė e ka krijuar nė Zorba. Duke e lexuar ZORBA GREKE
ju do tė mendoni se njeriu i cili e ka shkruar ai duhet tė ketė jetuar si
kjo. E keni gabim. Njeriu i cili e ka shkruar ka qenė krejtėsisht e
kundėrta, - i mjerė. Ai e shkroi atė si njė ngushėllim. Kjo ėshtė mėnyra qė
ai donte tė jetonte, por ai nuk pat mundėsi.
Kazantzakis ėshtė i
sėmurė. Unė nuk jam i interesuar pėr tė, por unė jam i interesuar pėr Zorba.
Pėr mua Zorba ėshtė simbol autentik i njeriut animal tė papėrmbajtshėm. Dhe
nėse njė njeri jeton si njė Zorba, tėrėsisht dhe intensivisht, nuk ka asnjė
mundėsi qė ai tė rritet mė lart, nė nivelet mė tė larta tė vetėdijes.
Thash se kjo ėshtė njė
tragjedi sepse ZORBA GREKE ėshtė vetėm gjysmė libri, sepse Zorba ėshtė vetėm
gjysmė njeriu. Dikush nga talentet kreative si Kazantzakis duhet shkruar
pjesėn e dytė tė Zorba, ajo duhet tė jetė ZORBA Buda, nė tė cilėn Zorba
fillon tė lėvizė mė lartė. Nė vend qė tė jeton me instinktet animale, ai
fillon tė jetojė nė vetėdije superiore, nė dhembshuri, nė meditim. Derisa
nuk bėhet Zorba i ndritur, libri do tė mbetet i pakompletuar.
Unė kurrė nuk kam
shkruar libėr. Edhe pse ka katėr qindra libra nė emrin tim, unė nuk kam
shkruar asgjė, ato janė mbledhur vetėm bisedime. Por unė bėj diēka mė tė
madhe: ėshtė tė krijoj ZORBA tė vėrtetė nė sanjasinėt e mi, dhe pėr tė
ndihmuar qė ata tė bėhen Buda.
Unė nuk po brengosem
se ēfarė do tė ndodhė me mėsimet e mia pasi qė tė shkoj. E vetmja brengė e
imja ėshtė se ēfarė do tė ndodhė me njerėzit e mi, derisa jam kėtu. Unė dua
qė ata tė bėhen tė plotė, tė tėrė - Zorba Buda.
Unė nuk do tju
braktisė derisa ju mos tė kompletoheni.
Do tju fanit!
Pyetja e nėntė
A keni marrėdhėnie
seksuale me pasuesit tuaj, tash apo nė tė shkuarėn?
Oh Zot!
Unė mund tė them vetėm
njė gjė: Unė kam qenė njė Zorba, dhe pa qenė Zorba nuk ka asnjė mundėsi pėr
tu bėrė Buda. Por nėse mė pyetni pėr Buda, unė mund tju flas me lehtėsi,
sepse atėherė vetėm unė kam lidhje me kėtė. Sa mė shumė qė unė kam tė bėj me
kėtė, unė jam njė libėr i hapur por tė mė pyeti pėr Zorba nuk ėshtė e
drejtė, sepse edhe dikush tjetėr gjithashtu ka lidhje me kėtė: shumė
volunter tė mi!
Jo, kjo nuk do tė jetė
e drejtė, nėse nuk e marr lejen e tyre - dhe kjo do tė jetė njė detyrė e
vėshtirė, sepse ata janė kaq shumė, dhe janė nė tėrė botėn.
Por unė mund tė kuptoj
kuriozitet tuaj. Unė jam absolutisht njė njeri i natyrshėm, pa asnjė frenim,
dhe e kam jetuar jetėn time i ndezur si pishtar dhe tė dyja kanė pėrfunduar
sė bashku. Por ajo ėshtė matan: Zorba ėshtė e shkuara ime. Buda ėshtė e
tashmja ime.
Por pyetja ėshtė e
rėndėsishme. Ju jeni tė guximshėm pėr tė pyetur kėtė. Ka shumė gazetarė tė
tjerė qė duan tė pyesin kėtė, por nuk kanė guxim pėr tė pyetur pėr kėtė.
Arsyeja qė ju mund ta
pyesni pėr kėtė - ju mund ose mund tė mos e dini kėtė, por unė mund tė
mendojnė se - ėshtė qė dashuria e juaj ndaj meje ėshtė e madh. Vetėm
dashuria mund tė kėrkojė ndonjė gjė pa asnjė frikė.
Ka shumė gazetarė tė
cilėt kanė qenė duke u pėrpjekur tė njėjtėn ēėshtje nė njė udhė mė tė
tėrthortė, por sa herė qė dikush pyet njė pyetje nė mėnyrė tė tėrthortė, unė
gjithmonė jep njė pėrgjigje nė njė mėnyrė mė tė tėrthortė.
Nėse dikush tjetėr e
kishte kėrkuar kėtė, unė do ta kisha quajtur atė njė mashkull pėrgjues-voajer
(vėrejtje e pėrkthyesit). Por unė nuk do tju quaj ashtu: unė vetėm do ta
pėrfundoj duke ua treguar njė histori tė shkurtėr.
Tre burra tė moshuar e
kishin pasur shprehi qė pėr ēdo mbrėmje tė takohen nė park. Ndoshta te tretė
kanė qenė gazetar tė pensionuar. Njėri kishte qenė shtatėdhjetė e pesė vjeē,
tjetri tetėdhjetė e pesė vjeē, dhe i treti nėntėdhjetė e pesė vjeē; ata
kishin qenė miq tė mėdhenj.
Njė natė, mė i riu
prej tyre kishte qenė shumė i pikėlluar, shumė i mėrzitshėm, shumė i
trishtuar. Dy tė tjerėt e kishin pyetur: Ēfarė po ndodh me ty? Pse je kaq i
heshtur, i mėrzitshėm dhe i pikėlluar?
Ai ishte pėrgjigjur:
Mos mė pėrkujtoni. Unė po provoj ta harroj atė, por ajo po vazhdon e po
vazhdon.
Por ata thanė: Ne nuk
po e dimė se ēfarė ėshtė. Sė pari na trego se ēfarė je duke u pėrpjekur pėr
tė harruar.
Ai tha: Kjo ėshtė njė
gjė aq e padenjė ... Por ju jeni shokėt e mi, miqtė e mi tė vjetėr, do tju
tregoj.
Kjo ka ndodhė kur kam
shikuar pėrmes vrimės sė bravės nė banjo, sepse njė zonjė e bukur qė ishte
mysafire nė shtėpi bėnte dush
befas erdhi nėna ime dhe ma pa dorėn e
skuqur!
Dy tė tjerėt filluan
tė qeshėn. Ata thanė: Kjo i ndodhė tė gjithėve. Nė fėmijėri kjo sėshtė
asgjė
e tash nuk ke nevojė tė shqetėsohesh pėr kėtė kur je shtatėdhjetė e
pesė vjeē.
Burri iu tha: Ēfarė
jeni duke thėnė? - Kjo ka ndodhur sot nė mėngjes!
Kjo ishte njė
tronditje. Burri i dytė tha: Por kjo ēfarė mė ka ndodhur ėshtė edhe mė keq
... Pėr tri ditė nuk kanė qenė nė gjendje tė ēoj dashuri me gruan time. Sa
herė qė pėrgatitem dhe bėhem gati, ajo kthehet thjesht nė anėn tjetėr dhe
mė thotė: Jo sonte. Kam kokėdhimbje. Dhe kjo ka vazhduar pėr tri ditė.
Burri mė i vjetėr i
tha: Por sė pari na trego neve - sepse unė e di dashurinė tuaj - ēfarė
lloji tė dashurisė ju bėni. Por na trego atė nė hollėsi, sepse budalla
tjetėr nuk e di.
Kėshtu ai vazhdoi tė
rrėfejė. Ai tha: Jo shumė. Unė vetėm e mbaja dorėn e saj dhe e shtypja atė
tri herė, pėr ēdo natė. Por, pėr tri net pa dashuri - kjo dhemb.
Burri i tretė iu tha:
Ju jeni dy idiotė. Ju nuk i dini telashet e mia. Kėtė mėngjes kur dashta tė
ēojė dashuri me gruan time, ajo mė tha: Idiot, ēfarė po bėn? Unė i thashė:
Ēfarė kam pėr tė bėrė? Po ēoj dashuri. Ajo tha: Kjo ėshtė hera e tretė
sonte. As nuk po flenė, e as mua nuk po me lenė tė flejė. Unė i thashė:
Zoti im, po mė duket se jam duke e humbur kujtesėn time!
Fund i kapitullit tė
shtatė
(1)
(2)
(4)
(5)
(6)
|