Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Bhagwan Shree Rajneesh - OSHO

 Shqipëroi: Valdet FETAHU 

SOKRATI EDHE PAS 25 SHEKUJSH PRAPË DO TË HELMOHEJ (4)

Kapitulli i njëzetetretë i ligjërimeve të filozofit të madh Indian, OSHO (marr nga libri “Sokrati edhe pas 25 shekujsh prapë do të helmohej”, që është në përkthim e sipër nga V. Fetahu), që u mbajt në Greqi prej datës 19/02/86 deri më 15/04/86

            Pyetja e shtatë

            Adoleshentët vazhdojnë me çoroditje në modë – duke ndryshuar dukjen e tyre çdo sezon. Çfarë është ajo që ata shprehin duke e bërë një gjë të tillë?

            Kurrfarë të keqe nuk ka në këtë. Kjo duhet t’ju lejohet atyre, për shkak se ata janë duke u ndryshuar, gjithçka në ta po ndryshon. Ndryshimi i modës është thjesht një shprehje e ndryshimit të tyre të brendshëm. Kjo është krejtësisht e shëndetshme dhe e drejtë. Ata duhet të lejohet dhe ndihmohen për të ndryshuar sa herë që ata duan. Së shpejti ata do të stabilizohen, pasi që ndryshimet e tyre të brendshme të jenë stabilizuar. Deri në moshën 21 vjeçe gjërat do të stabilizohen.

            Për momentin, në qoftë se ju nuk iu lejoni atyre të ndryshojnë shprehjet e jashtme pastaj ndryshimet e tyre të brendshme ju do të krijoni tensione dhe ankthe në ta. Le të ndryshojnë. Kjo është e natyrshme. Kjo është koha kur aq shumë gjëra ndodhin brenda tyre - para se të bëhen të pjekur, të rritur - e ata kanë nevojë për një lloj të shprehjes së kësaj. Ne mund t’ju ndihmojmë me ndryshime më të mira, por ne nuk mund t’i parandalojmë ndryshimet, ne mund të jap vetëm atyre alternativa më të mira.

            Për shembull, ne mund t’iu japim atyre rroba të mira, çdo vit modelet e reja me rroba të cilat nuk janë të shëmtuar. Përndryshe ata do të gjejnë rrugën e tyre dhe të bëhen hipika dhe të bëjë të gjitha llojet e gjërave të marra. Ata nuk do të lahen, nuk do t’i lajnë dhëmbët e tyre, ata do të bëjnë marrëzira për shkak se ata janë, në fund të fundit, fëmijët e një bote të re.

            Ne duhet t’ju japim atyre ndryshime. Është më mirë t’ju japim çdo gjatë muaj shembuj më të mirë – modele më të mira të flokëve, sapun më të mirë, past dhëmbësh më të mirë. Çdo ndryshim do të ndihmojë. Mos i detyroni ata t’i shkurtojnë flokët sipas dëshirës suaj, jo, ofronju alternativa. Çoni ata tek berberi dhe tregonju të gjitha modelet e mundshme. Le të zgjedhin ata; mos i detyroni ata.

            Nëse ju do t’i dënoni, ata do të bëhen punk (panker), ata do t’i shkurtojnë gjysmën e flokëve dhe do ta mbajnë gjysmën tjetër, dhe gjysmën tjetër do ta ngjyrosin me ngjyra të ndryshme. Çfarë mund të bëjnë fëmijët e gjorë? I jepni atyre disa alternativa më të mira - muzikantë të mirë, valltarët më të mirë, përndryshe ata do të bëhen pasuesit e Beatles.

            Të gjitha këto modele dhe gjëra të ndryshme nuk do t’i ndihmojnë ata aq shumë se sa të ishin prindërit të interesuar dhe më tepër t’i ndihmojnë ata. Prindërit duhet t’iu ofrojnë atyre muzikë më të mirë klasike, piktura për të bërë, muzikë për të luajtur, për të vallëzuar, kjo është detyrë e tyre. Përndryshe, dikush tjetër, shumica e të cilëve janë njerëz pothuajse të çmendur ...

            Ju më keni pyetur për pop këngëtaren Madona. Ajo është një femër e bukur, por shikoni rrobat e saj të gjitha llojet e arnave që i ka varur përreth. Unë do të doja ta takoja njëherë atë. Ajo është e bukur. ajo mund të ketë talent të madh për muzikë, për vallëzim, por ajo do të shkoj një ditë sikur Bitëllsat, sikur të tjerët që vijnë e shkojnë. Adoleshentët marrin gjithçka si një modë. Ju nuk mund të vareni nga ata; ata nuk janë serioz, ata thjesht janë eksperiment.

            Një jetë e madhe është vërë në dispozicion të tyre dhe ata janë duke eksperimentuar. Kjo është detyrë e prindërve dhe mësuesve dhe instituteve arsimore për t’i dhënë atyre alternativa të bukur, për të dhënë ndryshimet të cilat mund të ndihmojë në rritjen e tyre, pjekurinë e tyre.

            Ju e dini shumë mirë se tani është shumë e vështirë për të gjetur ndonjë hipi. A keni parë ndonjë hipi të moshës dyzet vjeçe? A mendoni se të gjithë vdesin pa i mbushur tridhjetë? Jo, këta njerëz të shkret, pas moshës tridhjetë vjeçe, kuptojnë se ata kanë humbur kohën e tyre. Ata nuk kanë marrë ndonjë arsimim, ata kanë lënë shkollën për shkak se ishte në modë. Ata jetonin në papastërti, shëmti, drogë, dhe në momentin kur ata e kuptojnë atë - se ata kanë qenë të budallenj - ata do të kthehen në jetë.

            Por këto dhjetë vjet janë të humbur përgjithmonë. Edhe të kthehet në jetën normale ata nuk do të kenë një punë të respektuar, të njëjtat lehtësira krijuese, sepse ata nuk janë të aftë, ata nuk janë të arsimuar. Ata nuk dinë ndonjë zeje dhe ata nuk kanë bërë asgjë në jetë e ata do të vuajnë deri në vdekje.

            Kush është përgjegjës për këtë? Unë nuk mendoj se ata janë përgjegjës, sepse ata ishin shumë të rinj, dhe përgjegjësia nuk mund të vihet mbi supet e tyre. Ne jemi përgjegjës. Ne kemi mund t’i japim atyre shanse më të mira. Ndoshta këto dhjetë vjet ata mund të kenë qenë menduar më tepër se enden si një hipi nga Kabuli në Katmandu, nga Katmandu në Goa. Dhe pas Goa nuk ka askund ku të shkohet…i tërë udhëtimi ka përfunduar.

            Atyre kemi mundur t’i japim shans për të kuptuar shkolla të ndryshme të meditimit - Sufizmi, Hasidism, Zen, Joga. Ata thjesht kanë pasë nevojë për diçka të re, diçka emocionuese. Ju mund të keni dërguar ata në Lindje për të mësuar Zen pikturën, flautën japoneze apo flautën arabe apo flautën indiane - ka instrumente të ndryshme në botë. Së shpejti ata do të kishin kuptuar se është koha për t’u kthyer përsëri në botë dhe të punojnë në mënyrën tuaj. E ata do të ishin kthyer me respekt, me disa zeje, me disa krijimtari.

            Pyetja e tetë

            Adoleshentët kanë një dëshirë të fortë t’i përkasin grupit, për çfarëdo. Për çfarë duhet ky reflektim?

            Kjo është për shkak se ata më nuk i përkasin familjes, dhe ata janë aq të ri dhe aq të frikësuar të jenë vetëm në botë.

            Po mos të ishte hendeku mes tyre dhe prindërve të tyre, nuk do të kishte pasur nevojë për asnjë grup të tillë. Ju mund të shihni në Lindje, ju nuk mund ta shihni këtë lloj të gjërave duke ndodhur – hipika, pankera apo skinhedsa. Ju nuk do të shihni fare se ngjanë gjërat e tilla për arsyen e thjesht se fëmijët i përkasin familjes. Ata i kanë rrënjët në familje, ata nuk janë vetëm, nuk ka një hendek të tillë si në Perëndim.

            Ky hendek në Perëndim ka krijuar tërë problemi. Atëherë ata duan t’i përkasin ndonjë grupi sepse ata ndjehen të frikësuar të jenë vetëm. Ata janë shumë të ri, shumë të prekshëm, kështu që ata fillojnë të takohen me cilindo grup më të afërt. Dhe dikush mund t’i shfrytëzoj ata. Ata mund të jenë të detyruar për të bërë krim – dhe ata po bëjnë krim – ata mund të detyrohen në drogë, të shesin drogë, dhe ata po e bëjnë këtë. dhe disa njerëz dinak mund t’i menaxhojnë këto grupe për t’i shfrytëzuar të rinjtë, të gjitha vetëm për t’i takuar grupit. Për këtë arsye, së pari duhet të hiqet hendeku.

            Së dyti, ju duhet të krijoni disa grupe të tjera. Në të gjithë historinë ka pasur shumë. Për shembull, ka pasur njerëz që i përkisnin shkollës së Sokratit, të rinjtë në kërkim të vërtetës. Të gjithë në Athinë që kishin pak inteligjencë ishin nën influencën e Sokratit. Dhe ai nuk ishte i vetmuar: në të gjithë Lindjen ka pasur shumë sofist të cilit e tërë puna është për t’i mësuar njerëzit se si të argumentojnë. Mijëra njerëz të rinj i përkisnin atyre shkollave sofiste vetëm për të mësuar argumentimin, argumentim shumë të rafinuar.

            Në Indi kemi pasur shumë shkolla – filozof të ndryshëm propozonin filozofi të ndryshme - dhe të rinjtë ishin të interesuar. Njerëzit e vjetër kishte ra tashmë poshtë, të rinjtë ishin breza në lëvizje. Askush nuk i ndalonte ata, ata mund të shkonin tek ndonjë mësues. Ata mund t’i ndryshonin mësuesit e tyre, ata mund të mësonin aq shumë, dhe nga mendimtarët origjinal – jo si universitetet e shurdhra dhe të vdekura të sodit, ku ju gjeni vetëm profesor të cilët janë vetëm papagaj, asgjë origjinale.

            Çdo mendimtar origjinal është një universitet në veten e tij, dhe mijëra  nxënës rreth tij kishin mësuar për çdo gjë në jetë nga një këndvështrim i caktuar - dhe jo vetëm që e mësonin atë, por edhe e jetësonin atë, duke përjetuar atë para se ata ta praktikonin në jetë. Pra, në vend se të bëheshin skinheds ata ishin me Nagarxhuna, ose me Basho, ose me Çuang Cu, ose me Pitagorn, ose me Heraklitin, ose me Epikurin. Dhe kjo ishte diçka  e mrekullueshme.

            Sot ne nuk po iu japim asnjë alternativë. Faji është i yni. Dhe nëse ka njerëz si unë atëherë e gjithë shoqëria është kundër tyre; ata nuk janë kundër skinhed. Në Gjermani ata vetëm patën një konferencë botërore të skinhedsave, pankerëve, krejt llojet e terroristëve, një konferencë internacionale – dhe ata e lejuan konferencën. Këta njerëz janë të dhunshëm; ata kanë vrarë njerëz, ata kanë minuar shtëpi, ata kanë rrëmbyer aeroplanë – dhe Gjermani iu lejon atyre një konferencë! E për mua, ata bëjnë një ligj që unë nuk mund të hy në Gjermani.

            Të rinjtë kanë ardhur tek unë, dhe një familje e madhe ka lindur rreth botës. Ka një përkatësi e caktuar aty shumë e lirshme kështu që askush nuk është rob; çdokush është i lirë dhe sidoqoftë ai ndihet i sinkronizuar me mijëra njerëz të tjerë.

            Unë mund t’i ndryshoj të gjithë këta terrorist, të gjithë këta skinhead në sannjasin pa asnjë vështirësi. Unë kam ndryshuar shumë hipika; ju tash nuk mund t’i njihni ata. Madje ata kanë harruar kur kanë ardhë herën e parë tek unë… vetëm duke shkuar nga Katmandu për në Goa. Poona ishte tamam në mes të rrugës – ata ndaleshin për të parë se çfarë po ndodh, çfarë po zihej atje. Dhe mandej ata mendonin : “Ky djalosh duket të jetë i avancuar” – dhe ata kanë qëndruar përgjithmonë. Ata harruan Goa, ata harruan ideologjinë e tyre hipi: dhe kur ata u bënë sannjasin ata u bënë persona krejtësisht të ri me vlera të reja.

            Ne kem nevojë për më shumë filozof endacak rreth botës, mësues endacak rreth botës në këtë mënyrë të rinjtë mund t’i përkasin atyre dhe të mësojnë diçka, dhe të përjetojnë diçka.

            Pyetja e nëntë

            Adoleshentët shpesh kanë fantazi dhe ëndrra për të ardhmen e tyre. Si mund të bëhen ata më realist?

            Ata nuk duhet të jenë. Është një kohë për fantazi, ëndrra, dhe kjo është e mirë për të rinjtë që të ketë fantazitë dhe ëndrra, e jo duke i bërë ato reale. Kjo do të thotë që ju jeni duke e shkatërruar rinin e tyre dhe ju jeni duke i bërë ata të rritur para kohës së tyre.

            Jo, ato ëndrra dhe fantazi janë pjesë e rritjes, ato do të zhduken vetë. Jeta vetë do t’i bëjë ata realist, para se të hyjnë në jetën, le t’i gëzojnë ëndrrat e tyre - sepse në jetë ata kanë vetëm ankthe, vetëm mizeri dhe vuajtjet. Ata do të bëhet shumë realiste, por ata gjithmonë do t’i kujtojnë ato ditë të ëndrrave dhe fantazive si më të bukur. Çfarë mund të siguroj realiteti juaj në vend të ëndrrave dhe fantazive?

            Derisa nuk jeni të gatshëm që adoleshentët t’i futni në meditim… që do t’i bëj ata realist, që do t’i bëj ata utopist. Kjo do t’i bëj ata shumë më të rënd për t’u përshtatur në shoqërinë tuaj të kalbur se ëndrrat dhe fantazitë.

            Këto ëndrra dhe fantazi nuk mund t’iu bëjnë asnjë të keqe. Ato janë pjesë e jetës; ajo është se si të rinjtë gjithmonë kanë ëndërruar dha fantazuar. Lërjani ëndrrat dhe fantazitë e tyre, dhe së shpejti ata do të jenë të ngarkuar me obligime, punë, fëmijë, gra. Para se ata të kenë pak kohë, le ta shfrytëzojnë atë në fantazi, nuk ka kurrfarë të keqe.

            Me aq sa unë jam i shqetësuar, mendimi ime është se përvoja e tyre e kësaj kohe ëndërr do t’i ndihmojë ata për t’u kujtuar se jeta mund të jetë  ndryshe, dhe nuk duhet të jetë e mjerë, ajo nuk duhet të jetë një vuajtje. Ajo nuk është domosdoshmërish një mjerimi. Ata kanë jetuar bukur - dhe ato kanë qenë vetëm ëndrra. Është një mundësi që të ketë një transformim të vetëdijes në të cilën ju mund të keni përvoja shumë më bukur se çdo ëndërr që mund të ju jap. Por shija e ëndrrave është e mirë, ajo do t’ju mbajë vigjilent se mjerimi fare nuk është. Diçka tjetër është e mundur.

            Rinia është kohë për ëndrra dhe shpresa, dhe kur ju jeni të humbur në botën e ashtuquajtur të vërtetë ato momente do t’ju kujtohen: “A ka ndonjë mënyrë  reale të gjeni një gjendje të qenies, të paqes, qetësisë, heshtjes dhe lumturisë?”

            Kështu që unë nuk mendoj se ka ndonjë nevojë për të ndryshuar atë.

            Pyetja e dhjetë

            Adoleshentët po rriten me një koncept të caktuar të vlerave të jetës së zezë dhe janë në një konfuzion për t’i klasifikuar të gjitha se cilat janë – të vërteta, cilat janë të rreme, cilat janë fiktive. Ju lutemi a mund t’ju jepni disa udhëzime atyre për t’i ndihmuar ata?

            Kjo duket për adoleshentë të jetë e vështirë – dhe kjo është e sigurt se asnjë adoleshentë nuk kërkon këtë pyetje! Të gjitha këto pyetje janë fiktive. Ku është problemi në këtë? Adoleshentët janë të detyruar të jenë të pavendosur; pse ju jeni pas kësaj të dëshirshëm që ata të jenë me të vjetër se sa janë? Pse ju doni t’jua shkurtoni periodën e rinisë?

            Çdo shoqëri përpiqet disi për ta shkatërruar rininë e tyre dhe t’i bëjë ata më të vjetër para se ata të jenë me të vërtetë të vjetra. Unë nuk jam i interesuar ta bëj dikë më të vjetër se që është ai. Adoleshentët do të kenë këtë problem, sepse ata janë adoleshentë, ata kurrë nuk e kanë jetuar jetën. Për herë të parë ata kanë hyrë në jetë dhe ata do të duhet të mendojnë se çfarë është e drejtë dhe çfarë është e gabuar. Dhe është më mirë të mos i udhëzoni, sepse udhëzimet e juaja do t’i retardojnë ata.

            Nëse gjithë kohën ju i thoni atyre: “Kjo është e drejtë, bëjeni!” e ata nuk bëjnë asnjë gabim, ata nuk do të mësojnë kurrë kurrgjë. Lëreni le të bëjnë gabime dhe lëreni le të mësojnë nga gabimet. Mësimi i vërtetë vjen vetëm përmes gabimeve, dhe vendosmëria vjen vetëm pas – kur ju ngurroni shumë herë, bini shumë herë, ngriteni shumë herë. Ngadalë, ngadalë, një maturi arrin tek ju.

            Ajo është po si një pemë e re: në erë do të lëkundet, dhe ju filloni të më pyesni se si një pemë të mos lëkundet në erë: “Më jep disa udhëzime.” Jo, pema e re duhet të lëkundet në erë sepse ajo ia jep kënaqësinë e vallëzimit, dhe kjo ia jep sigurinë se edhe erërat e forta nuk mund ta shkatërrojnë atë, ta çrrënjosin atë. Sa herë që ajo përballet me erërat, rrënjët e saj bëhen më të forta, çdo takim është një forcim. Ngadalë, ngadalë ajo do të bëhet më e madhe, dhe pastaj asnjë erë s'do ta lëkund atë, atëherë ju mund të uleni nën një pemë dhe të bëheni të ndritur.

            Pyetja e njëmbëdhjetë

            Ju lutemi a mund të bisedojmë për rininë dhe sportet, të cilat sot kanë ndikim të fortë në jetën e të rinjve?

            Ky është një lehtësim i madh se kjo është pyetja e fundit, sepse këta të rinj mund të vazhdojnë duke pyetur!

            Sportet janë përkryeshëm të mira, dhe të rinjtë duhet të inkurajohen, jo vetëm të jenë shikues njerëz të tjerë që luajnë, por të jenë pjesëmarrës. Çfarë po ndodh që me mijëra njerëz janë vetëm duke shikuar, dhe vetëm disa njerëz, profesionistë, po luajnë. Kjo nuk është një situatë e mirë. Çdo i ri duhet të jetë pjesëmarrës, sepse kjo do t’ju jep atyre shëndet, kjo do t’ju jep atyre një gatishmëri të caktuar, kjo do t’ju jep atyre një inteligjencë të caktuar, dhe kjo është krejtësisht rinore.

            Por vetëm të jetë një shikues - dhe të qëndrojë para televizorit - nuk është e drejtë. Pesë ose gjashtë orë të ngjitur në karrigen tuaj para televizori vetëm duke shikuar të tjerët duke luajtur futboll, apo ndonjë sport tjetër, nuk është e drejtë. Kjo nuk ju jep ndonjë rritje. Përkundrazi, kjo ju bën vetëm një autsajder në çdo gjë, kurrë një pjesëmarrës, kur është e nevojshme thellësisht me qenë një pjesëmarrës, të involvuar, të bindur.

            Kjo është e mirë që një herë për një kohë të shikohet se si ekspertë luajnë, për të mësuar - por vetëm për të mësuar, përndryshe, të gjithë duhet të jenë lojtar. Unë nuk shoh se çfarë problemi është. Të rinjtë duhet të luajnë, edhe të moshuarit, në qoftë se ata mund të gjejnë kohë, duhet të luajnë. Edhe njerëz të cilët kanë dalë në pension, të cilët duan të jetojnë edhe më shumë, duhet të luajnë. Ne duhet të gjejmë lojëra për çdo grup moshe në mënyrë që të gjithë njerëzit, tërë jetën e tyre, të jenë lojtarë - në bazë të moshës së tyre, në përputhje me fuqinë e tyre.

            Por jeta duhet të jetë një sport.

            Sporti ka një gjë shumë të bukur që unë do të doja që ju ta mbani mend: ai na mëson se nuk ka rëndësi se a je humbës, apo fitues. Ajo që është e rëndësishme është që ju të luani mirë, që ju të luani plotësisht, që ju të luani intensivisht, që t’i vëni të gjitha të juajat pa mbajtur asgjë prapa. Kjo është natyrë sportive. Të tjerët mund të ngadhënjejnë, nuk ka xhelozi, ju mund t’i përgëzoni dhe mund të festoni fitoren e tyre. Krejt çfarë është e nevojshme është qe ju nuk të mos bllokoni, por ta vëni tërë energjinë tuaja në të.

            E tërë jeta juaj duhet të jetë lozonjare.

            Kështu që nuk ka asgjë të keqe që të rinj të interesuar në sport. Personi i cili po pyet duket se është i interesuar që ata duhet të jenë të gjithë në shkollat ku mësohet vetëm, historia, gjeografia, dhe të gjitha llojet e pakuptimta të cila nuk përdoren në jetë. Sportet janë shumë më të rëndësishme, shumë të shëndetshme, shumë më të gjalla.

       Fund i kapitullit te njëzetetretë

(1)    (2)    (3)             (5)    (6)   (7)